"سماق" در قدیم "سماک" نیز تلفظ می‌شده است، در حقیقت فارسی آن سماك و عربی آن سماق است.

سُماق درختچه ای است کوهستانی که میوه‌های خوشه‌ای دارد. رنگ میوه ی آن قرمز و قهوه‏ای است (تصویر مجاور) و طعم آن گس است، ولی پس از رسیدن ترش می‏شود. میوه‌ ی سماق پس از کوبیدن به عنوان چاشنی، همراه با غذاهایی مانند کباب استفاده می‌شود.

این گیاه اغلب در مناطق مدیترانه‌، جنوب ایتالیا و آسیای شرقی به ویژه در ایران دیده می ‌شود. انواع متنوعی دارد که برخی از آنها جنبه ‌ی تزیینی‌ داشته و اگر حواسمان نباشد، می ‌تواند موجب مسمومیت و خارش گردد.

در یونان باستان از چوب سماق برای رنگ آمیزی پارچه‌های پشمی استفاده می‌شده است و در کشور ایتالیا از این گیاه برای رنگ دادن به چرم استفاده می کردند.

چرا باید چلوکباب را با سماق خورد

گیاه بارهنگ

نام علمی: plantagi magor

نام انگلیسی : geret plantago

نام فارسی: بارهنگ – لسان الحمل - رمحاج

تيره:  Plantaginaceae

خصوصیات گیاهشناسی:

این گیاه عمومه علفی و بندرت اعضای چوبی دارد ارتفاع 10 تا 35 سانتی متر – بی کرک – گیاهی ریشه کوتاه – هر گل 4 کاسبرگ – 4 گلبرگ و دارد . برگها پهن دراز نوک تیز و میوه فندقه است. برگ و ریشه این گیاه دارای موسیلاش – اسیدای آلی – تانن و مواد رنگی – و دیاستاز میباشد. بارهنگ تنها گیاه دو لپه ای است که رگبرگ موازی دارد .

مناطق مناسب جهت کشت:

این گیاه بیشتر در مناطق معتدل جهان از جمله آمریکای شمالی به خوبی رشد می کند.

این گیاه بشتر در استان های اصفهان – خراسان- کاشان- شیراز- کردستان – به خوبی رشد و نمو می کند.                                      

این گیاه از طریق بذر تکثیر می شود.

به خاطر این که این گیاه – یک گیاه خودرو است مقدار بذر و فواصل کاشت – و سیستم کاشت اینگیاه طبیعی است.

اندام مورد استفاده : برگ و دانه
 زمان برداشت: از خرداد تا شهریور ماه است
تعداد چین: در سال فقط یکبار از برگ و دانه آن برداشت میشود.

دوره آبیاری:

این گیاه یک گیاه دیمی محسوب میشود. و با بارندگی آبیاری می شود.

 خاک مناسب:

طول مدت جوانه زنی: بذر این گیاه در 10 تا 15 روز جوانه میزند.

ph: خاک مناسب با بافت سبک با 6-7 بهترین رشد و نمو رادارد.

بارهنگ؛ مفیدتر از شربت‌های اکسپکتورانت و دیفن‌هیدرامین

شخصات برگ بو (Laurus nobilis)
درخت آن همیشه سبز است و پوست آن خاکستری تیره و چوب آن خیلی سخت می‌باشد و دارای شاخه های انعطاف پذیر است در فارسی آن را درخت غار و باهشتان نامیده‌اند و دارای خواص گیاه درمانی زیادی می‌باشد.
در ایران برگ بو را بیشتر به عنوان یک ادویه می‌شناسند و استفاده از آن هم کمتر در غذاها مرسوم هست. در صورتی که برگ بو به جز استفاده خوراکی، استفاده های دارویی و باغبانی هم دارد و یک گیاه بسیار مفید و زیبا برای منازل به شمار می‌آید. برگ بو به نام‌های Laurel tree – Bay tree – Lauraceae - Bay leaf شناخته می‌شود.

ترکیبات شیمیایی
میوه این درخت دارای اسانس روغنی فراری است که دارای مقدار زیادی اسید لوریک است. اسید لوریک از اسیدهای چرب است که به شکل متبلور سفید در می‌آید. در برگ‌های خشک برگ بو نیز از 3-1 درصد اسانس روغنی فرار بسیار معطر وجود دارد که از طریق تقطیر می‌توان استخراج نمود. در برگ‌های سبز گیاه نیز اسانس روغنی فرار وجود دارد.

طول عمر : یکساله

ساقه : افراشته يا در بالا افراشته، منشعب، اندكي شيار دار يا گوشه دار

توضیحات برگ : برگهاي پاييني دمبرگدار ولي در بالا بدون دمبرگ (يا كمی دمبرگدار)، 2 بار شانه اي، برگچه ها خطي تا مستطيلي شكل و نوك تيز، به رنگ سبز متمايل به آبي

گل آذین :

گلها : به درازاي 9- 6 م م. صورتي متمايل به بنفش رنگ، نامنظم، مهميزدار.
گلپوش: دو رديفي
كاسبرگها 2 عدد، آزاد، به درازاي 3.5-1.5 م م. و پهناي 1.5 -0.4 م م. بادندانه هاي نامظم
گلبرگها: 4 عدد، صورتي متمايل به بنفش، بخش دروني گلبرگ در بالا قرمز متمايل به سياه، گلبرگ بالايي داراي مهميز، گلبرگهاي پاييني در قاعده بهم متصل شده اند
پرچمها: 2 عدد، 3 دسته اي و در قاعده گشاد

مهم ترین مصرف این گیاه برای برطرف کردن بیماری های پوستی مانند اگزماست.

 ▪ شاه تره مانع عفونت بدن می شود.

 ▪ این گیاه خودرو به دستگاه گوارش کمک می کند.

  ▪ شاه تره کبد را تحریک می کند تا صفرا را ترشح کند.

 ▪ شاه تره با افزایش تعریق بدن به کاهش تب کمک می کند.

 ▪ این گیاه که خاصیت آنتی هیستامین دارد کاهش دهنده تپش قلب، ضد اسپاسم، ضد ورم، ادرارآور، آرام بخش و پایین آورنده فشار خون بالا نیز می باشد.

آویشن تحت عنوان Thymus Valgaris تلفظ می‌شود که تیموس یک لغت یونانی و به معنای شجاع است. در یونان باستان زنان این گیاه را به لباس شوهرانشان که عازم جنگ بودند می‌دوختند زیرا آنها معتقد بودند که آویشن سبب شجاعت و در نتیجه پیروزی همسرانشان در جنگ می‌شود.

 آویشن یکی از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی است به طوری که مصریان و یونانیان باستان از آویشن برای درمان بیماری‌های خود استفاده می‌کرده‌اند. در کتب مذهبی از آویشن به عنوان گیاه مورد علاقه حضرت موسی(ع) یاد شده است.

 آویشن گیاهی است از خانواده نعناعیان و گیاه بومی نواحی شرقی مدیترانه است. این گیاه چند ساله به صورت بوته‌های متراکم و پرشاخه رشد می‌کند. قسمت‌های دارویی آن، سرشاخه‌های آن و برگهای خشک شده آن است.

   خواص دارویی:

- آویشن به عنوان گیاهی ضدعفونی کننده شناخته‌ شده است. محلول شستشوی دهان که حاوی آویشن باشد در درمان عفونت لثه موثر است و به همین دلیل برای تهیه برخی از دهانشویه‌ها، خمیر دندان‌ها نیز به کار می‌رود.

- آویشن در درمان بیماری مجاری تنفس فوقانی از قبیل برونشیت و آسم تاثیرات مفیدی دارد و برای معالجه سرفه و گلودرد استفاده می‌شود.

 - آویشن داروی سنتی دردهای معده و روده است. جوشانده این گیاه در درمان پیچش روده و اسهال موثر است و برای دفع انگلهای روده، در گذشته از آویشن استفاده می‌کرده‌اند.

  - آویشن دارای اثرات ضدقارچی و ضدباکتریایی قوی است و این خاصیت به دلیل وجود تیمول و کارواکرول در اسانس این گیاه است و این اسانس دارای اثرات ضداسپاسم، ضد سرفه و خلط‌آور است.

- شستن سر با محلول رقیق اسانس آویشن سبب افزایش جریان خون در پوست سر و قوی شدن غده‌های مو و در نتیجه جلوگیری از ریزش مو می‌شود.

 - استفاده از اسانس آویشن برای مبتلایان به دردهای عضلانی، مفصلی و روماتیسمی مفید است.

 - آویشن عامل تصفیه‌کننده خوبی بوده و در درمان بیخوابی و امراض جهاز هاضمه مفید است.

- آویشن ضدتشنج و ضد صرع و ضد نفخ بوده و برای تقویت بینایی و معده هم مفید است.

 - در خوردن آویشن نباید زیاده‌روی کرد زیرا باعث بروز آلبومین در ادرار می‌شود. همچنین مصرف آن برای زنان حامله و باردار توصیه نمی‌شود.

زوفا از کلمه یونانی آزوب به معنای گیاه مقدس گرفته شده است و یکی از مهمترین ۱۳۰ گونه گیاهی است که برای معطر کردن نوشابه ها در قدیم بکار می بردند . زوفا یکی از مهمترین گیاهان دارویی و ادویه ای به شمار می رود . در اکثر فارماکوپه های معتبر از پیکر رویشی   زوفای به عنوان دارو یاد شده است .

مشخصات گیاه شناسی 
زوفا گیاهی خشبی و چند ساله است . منشأ این گیاه آسیای صغیر گزارش شده و از دریای خزر تا دریای سیاه و همچنین در مناطق شنی نواحی مدیترانه می روید  . Hyssopus Officinalis   چهار زیر گونه دارد .مهمترین آنها زیر گونه Officinalis و زیرگونه Subsp. Canescens می باشند .

 این دو زیرگونه در اکثر نقاط جهان به خصوص در اروپای مرکزی می رویند . سطح برگها و ساقه های زیر  گونه Officnalis   کاملاً صاف چهارگوش ، مستقیم ، ارتفاع آن متفاوت و بین ۵۰ تا ۷۰ سانتی متر است . پای ساقه ( قسمب تحتانی ) چوبی و قهوه ای رنگ و از انشعابهای فراوانی برخوردار است ، ولی قسمت فوقانی آن نرم و سبز رنگ می باشد .

برگهای صاف ، فاقد دندانه ، باریک ، کشیده و کم و بیش نیزه ای شکل و رنگ آن سبز روشن است . برگها به طول ۲ تا ۴ سانتی متر و به عرض ۵/۰ تا ۱ سانتی متر که در طول ساقه به صورت متقابل ( به شکل صلیب ) قرار می گیرند. هر دو طرف پهنک پوشیده از حفره های محتوی اسانس است . برگهای حاوی کوتیکول نسبتاً ضخیمی می باشند که از خصوصیات گیاهان مناطق گرم و خشک است .
گلعا در نواحی فوقانی ساقه هایی به طول ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر به صورت چرخه هایی مجتمع که هر چرخه مرکب از هفت تا نه گل می باشد تشکیل می شوند . گلها آبی ، صورتی یا سفید رنگ هستند . رنگ گل در ترکیبات تشکیل دهندة اسانس هیچ گونه تاثیری ندارد . میوه ، فندقة چهار قسمتی و رنگ آن سیاه یا قهوه ای تیره و قسمت میانی آن کمی برجسته بوده و میوه کم و بیش به شکل مثلث است .
مقدار اسانس در پیکر رویشی زوفا متفاوت و بین ۳/۰ تا ۱ درصد می باشد . مهمترین ترکیبات تشکیل دهندة اسانس را (( پینوکامفن )) ( ۵۰ درصد ) تشکیل می دهد ، از ترکیبات مهم دیگر اسانس می توان از (( آلفا وبتاپینن )) ، (( کامفن ))  والکلهای سزکویی ترپن نام برد .

 پیکر رویشی این گیاه همچنین حاوی فلاونوئید ، تانن ( ۵ تا ۸ درصد ) مواد تلخ ( ۳ تا ۶ درصد ) و مواد دیگری مانند (( دیوزمین )) (( هیسوپین )) و ترکیبات موسیلاژی است اسانس تلخ ، تند خشک و اندکی گرم کننده است . رویش بذر زوفا در خاکهای مرطوب و در درجه حرارت مناسب امکان پذیر است . اگر بذرها در اوایل بهار کشت شوند پس از دو تا سه هفته سبز می شوند .

چون بذرها سبک و کوچک هستند ، پس از رسیدن در فصل تابستان از گیاه جدا و به اطراف پراکنده می شوند . تعدادی از این بذرها ممکن است در فصل پائیز و تعدادی در فصل بهار سال بعد رشد کنند از این رو گیاهان از رشد و نمو یکسانی برخوردار نخواهند بود و برداشت آنها توسط ماشین با مشکل مواجه خواهد شد .
رشد اولیة زوفا کند است . در سال اول رویش ، اولین گلها در اواخر خرداد و اوایل تیر ماه ظاهر می شوند گیاهان از سال دوم از اوایل خرداد به گل می روند . اگر پس از اولین برداشت ، شرایط اقلیمی مناسب باشد گیاهان ممکن است در اواخر تابستان ( شهریور ) مجدداً به گل بروند .ابتدا میوه های قسمت تحتانی گیاه می رسند و به تدریج به طرف قسمتهای فوقانی ساقه ادامه می یابند . زوفا پنج تا هفت سال عمر می کند .

نام خانواده : زنجبیل

 نوع گیاه : بوته

گ سنا گیاهی از تیره بقولات، علفی و پایا با ریشه‌ایی عمیق و ساقهای بالارونده پرشاخه و برگهای تک‌شاخه‌ایی متناوب هستند.

خواص دارویی برگ سنا : ملین، مدر بول، تسکین دهنده اضطراب قلبی و تسکین دهنده آسم.

سنا را از برگ‌های خشک شده انواع کاسیاها بالاخص کاسیا اکوتیفولیا «سنای اسکندریه» و کاسیا انگوستیفولیا «سنای هندی» یاتی نولی، از تیره نخود به دست می‌آورند سنا در طبیعت به صورت بته و درختچه‌ها ی کوچک یک متر وجود دارد، بومی آفریقا و هندوستان بوده و به صورت وحشی و کشت شده یافت می‌شود. برگ‌ها به صورت پر مانند روی ساقه‌ها قرار گرفته، بیضی شکل و نوک تیز می‌باشند، رنگ و اندازه آنها در گونه‌های مختلف فرق می‌کند مثلاً رنگ کاسیا اکوتیفولیا سبز زیتونی. در صورتی که رنگ انگوستیفولیا مایل به زرد است. بوی آن مشخص و طعم آن ابتدا کمی شیرین و سپس تلخ و زننده می‌گردد.

ترکیبات ماده مؤثر برگ سنا جزء دسته انتراکینون گلی کوزیدها بوده و عبارتنداز: سنوزید B , A (۵/۲ درصد) و مقدار کمی سنوزید D , C می‌باشد. این ترکیبات در اثر آبکافت تبدیل به رئین و الوا مودین می‌گردند. علاوه بر ترکیبات فوق دارای مقداری رزین «امتیک»، مقدار کم روغن فرار، موسین، و مشتقات فلاون‌ها مثل کامفورید، کامفورول و ایزورامنتین می‌باشد

منشا جوز هندی از شرق اندونزی و شرق هند در جزایر ملوک است و در آن مناطق یکی از پایــــه های اقتصاد به شمار می رود. از جوز هندی در این مناطق به صورت خشک شده و بیشتر برای چاشنی غذا استفاده می شود. در واقع باید گفت پوسته ی خشک شده ی اطراف دانه در جوز هندی لذیذترین چاشنی برای غذا به کار می رود که البته مقادیر زیاد آن موجب ایجاد حالت رخوت و سستی و سپس اعتیاد به ماده ی آلکالوئیدی آن می شود.
جوز هندی درختی است دوپایه، به ارتفاع ۸ تا۱۰ متر و دارای برگهای دائمی که در جزائر ملوک به صورت وحشی می روید. شکل ظاهری آن بی شباهت به درخت نارنج نیست زیرا بر روی شاخه های متعدد آن برگهایی متناوب، ساده، کامل، موجدار، بیضوی، نوک تیز، بدون استیبول و چرمی شبیه برگ درخت نارنج به وجود می آید. سطح فوقانی پهنک برگ به رنگ سبز تیره ولی سطح تحتانی آن روشن تر و به رنگ سبز مایل به سفید است. در طول شاخه های آن گلهای نر و ماده بر روی دو پایه به وجود می آید.
گلهای نر آن دارای پوششی ضخیم، گوشتدار و منقسم به سه قسمت نوک تیز اند و به صورت مجتمع بر روی شاخه قرار می گیرند.
در گلهای ماده نیز پوششی شبیه گلهای نر وجود داردو دارای یک تخمدان تک خانه است که از لقاح آن یک میوه ی سته شبیه هلو و محتوی دانه های بیضوی محصور در یک پوشش گوشتی و قرمز رنگ تبدیل می شود.
قسمت مورد استفاده ی این درخت دانه و پوشش اطراف آن است. بهره برداری از این درخت معمولاٌ از پایه های ۷ ساله شروع می شود و در سن ۲۵ سالگی نیز حداکثر مقدار میوه از آن به دست می آید و چون در تمام سال میوه بر روی درخت وجود دارد در هر فصلی می توان از درخت بهره برداری به عمل آورد. ولی بهترین موقع زمانی است که هنوز میوه ها در حال باز شدن باشند.
میوه ی رسیده ی گیاه پس از باز شدن دانه هایی خارج می سازد که درون محفظه ای به رنگ قرمز نهفته می باشند. دقت در وضع دانه ی گیاه نشان می دهد که ارتباط دانه با محفظه ی مذکور منحصراً از راه قاعده ی آن است. هر دانه را نیز از خارج پوسته ی سختی به رنگ قهوه ای که دارای شیارهای عمیق منشعب از قاعده است، در بر می گیرد.
اگر پوسته ی سخت دانه از آن جدا شود، مغز آن ظاهر می گردد که سطحی چین خورده دارد و وجموعاً به رنگ خاکستری جلوه می نماید. بوی آن مخصوص و طعمش تند روغنی معطر و بسیار مطبوع است.
پس از چیدن میوه ها دانه های محصور در پوشش خارجی را در آب نمک می خیسانند و پس از آن که با این عمل پوشش خارجی دانه (Macis) از آن جدا گردید، دانه ها را بر روی شاسی ها تحت اثر گرمای ملایم به نحوی که به خوبی تهویه گردند قرار می دهند و مرتباً هر دو روز یک بار آنها را زیر و رو می کنند. با این روش در طی مدت دو ماه مغز درون دانه از پوسته ی آن ازاد می گردد (بر اثر خشک شدن و از دست دادن آب). در این هنگام با قطعه چوب سبک وزنی ضربات ملایم بر روی پوسته ی آن وارد می آورند و مغز دانه را از پوسته جدا می سازند.

گیاهی است که به حالت خودرو در مناطق مدیترانه، در شمال آفریقا و بعضی مناطق آسیا می‌روید. ساقه این گیاه پوشیده از خارهای ریز می‌باشد و ارتفاع آن تا حدود دو متر می‌رسد. روناس با استفاده از خارهای ریزی که دارد به دیوار و درختان می‌چسبد و بالا می‌رود.برگهای آن بیضی، نوک تیز و دراز بوده که به صورت گروهی و به شکل چتر از کنار ساقه بیرون می‌آید. گلهای روناس کوچک و به رنگ زرد مایل به سبز می‌باشد. میوه آن گوشتی و به رنگ تیره‌است. ریشه آن به نام روناس معروف است به رنگ قرمز تیره و به صورت دراز، باریک و استوانه‌ای می‌باشد. دارای طعمی تلخ و گس بوده و قسمت مهم این گیاه از نظر طبی بشمار می‌آید. از ریشه روناس در قدیم برای رنگرزی پارچه و نخ استفاده می‌شده‌است.ریشه روناس دارای ماده‌ای رنگی به نام جوهر روناس می‌باشد که برای رنگرزی بکار می‌رفت ولی بعد از اینکه توانستند این ماده را به طریقه شیمیایی تهیه کنند کشت آن برای تهیه آلیزارین متوقف گردید.روناس از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است.

باز کننده گرفتگی‌ها در بدن است.ادرار آور است و حبس‌البول را درمان می‌کند.برای معالجه بیماری فلج آن را با عسل مخلوط کرده و به بیمار بدهید.ترشح شیر رازیاد می‌کند.درد سیاتیک را رفع می‌کند.یبوست‌های سخت را معالجه می‌کند.اشتهاآور است.قاعده‌آور است.خارش پوست را برطرف می‌کند بدین منظور می‌توان از ضماد استفاده کرد و یا اینکه جوشانده آن را در وان حمام بریزید و مدتی در آن استراحت کنید.اوره خون را پائین می‌آورد.جوش خوردن استخوان شکسته را تسریع می‌کند.تورم را در بدن از بین می‌برد.از کمپرس جوشانده روناس برای رفع بیماریهای پوستی استفاده کنید.

طرز استفاده

دم کرده: یک قاشق مرباخوری ریشه خرد شده روناس را در یک لیوان آب جوش ریخته، بگذارید به مدت ۱۰ دقیقه دم بکشد. مقدار مصرف آن نصف فنجان سه بار در روز است. جوشانده روناس: ۱۰ گرم ریشه روناس را در یک لیتر آب ریخته و بگذارید برای مدت ده دقیقه بجوشد. این جوشیده را در وان حمام بریزید و برای رفع بیماریهای پوستی در آن استراحت کنید.

زیان‌ها: همانطور که گفته شد روناس ترشح ادرار را زیاد می‌کند و فشار آن را بالا می‌برد بنابرین ممکن است در اثر استفاده زیاد ایجاد خون در ادرار کند و در اینصورت بهتر است که روناس با کتیرا خورده شود.

در طب سنتی روناس ( رینیاس در کردی) با زرده تخم مرغ کردی به شکل ضماد برای شکستگی استخوان همراه با آتل به مدت سه روز استفاده می‌شود.