اسطوخودوس كلمه يونانيست، يعنی حافظ الروح، در دری شاه سپرم و در عربی انس الروح ميگويند.
 اسطوخودوس گياهيست از خاندان لاواندر، گلهايش برنگ سفيد بنفش و طعم تلخ ، تخمهايش شبيه ارزن، كوچك و زرد ميباشد و در مناطق  مرطوب ميرويد.
اگر از قسمت های مختلف آن گرفته توسط دست مالش داده شود، بوی مخصوص كافور بمشام ميرسد، تقريباً از هر(160) كيلوگرام آن يك كيلوگرام اسانس بدست ميآيد، اسانس آن برنگ زرد بوده بوی كافور ميدهد.
از قديم تا امروز استعمال عطر و محلول زیبائی اسطوخودوس مروج است يونانيها و روميان برای زيبائی جلد خود، حين استحمام از عرق لاوندر (اسطوخودوس) زياد تر استفاده ميكردند.
روميان برای معطر ساختن اطاق از چند قطره عطر اسطوخودوس كه بالای آتش ميريختند، از ابتلأ زكام و سرما خوردگی جلوگيری ميكردند.
ملكه زيبائی يونان و كلو پاترا ملكه سرزمين نيل، هر روز خود را با مخلوط عطر لاوندر، بشيره اسطوخودوس و زنبق مالش ميدادند، و قشنگی، لطافت، و زيبائی، جلد و روی خود را مرهون عطر لاوندر ميدانستند.
(ویليام تورنر) گیاه شناس مشهور، در كتاب خود نوشته است هرگاه شخصی بوقت خواب، گل اسطوخودوس را در كلاه شب پوشك خود بگذارد از سر دردی و سرما خوردگی محفوظ، مغزش را تقویت ميكند. گلهای اسطوخودوس، در برج جوزا بصورت پندك ميباشد كه مردم بقسم دسته جمع نموده، در سقف خانه خشك ميكنند.
علم جديد بعد از تحليل و تجزيه استعمال گل و عرق اسطوخودوس، اين گياه را مفيد خوانده و نظريات قدما را تصديق و تائيد نموده اند.
بوعلی سینا راجع به اسطوخودوس در كتاب خود چنين نوشته است: عطر اين گياه خاصيت قوی خواب آور داشته، مخدر است، حساسيت را كم و درد را تسكين ميدهد، كم كننده غم و اندوه است.
خوردن اسطوخودس باعسل، مقوی و ادرار آور است. مانع رعشه و سرگیچی شده و امراض مالخوليا، صرع، جنون، فراموشی، واسواس و تشنج را درمان ميكند و هم مانع جاری شدن آب بینی كه از ریزش عارض شده باشد ميگردد.
برای مداوای امراض متذكره، مربای گل اسطوخودوس با عسل و يا بوره بيشتر مؤثر است، كه در هر خوراك مقدار يك گرم ازگيل در آن افزوده شود.
اسطوخودوس شامل لينالول، بورنتول، كامفر، سینتول وغيره ميباشد.
خواص داروئی آن زیاد كننده تر شحات صفر است. اسانس آنرا در صابون سازی و لوسیونهای دفع حشرات بكار ميبرند. هرگاه 4 الی 8 گرام اسطوخودوس دریك لیتر آب مانند چای دم داده شود و از آن روزانه 2-3 پياله خورده شود برای معالجه ضعف اعصاب، سوء هضم، نفخ شكم، كم خونی مفید خوانده شده است.
مربای اسطوخودوس، هرگاه هر شب بقدر يك قاشق خورده شود امراض سودا، واسواس و غم را ذايل ميسازد. آشاميدن آنرا همراه سكنجبين، برای صرع (بيماری عصبی) مجرب دانسته اند.
آشاميدن يك گرام آنرا به تنهائی جهت رعشه، طبخ آنرا باعسل جهت مالیخولیا و جنون و نیسان، در كتاب اكسيرالاعظم اطبای یونانی مفید ومجرب دانسته اند. توسط اسطوخودوس، ميتوان آنژين، آسم، قولنج، سياه سرفه، نقرس، گریپ، اختلالات عصبی، ترشحات سفيد مخصوص خانمها سرگیچی وغیره را درمان كرد.

معالجهء نفس تنگی (آسم) توسط اسطوخودوس:
10 گرام گل اسطوخودوس بداخل يك ليتر آب جوش داده و 12 دقيقه دم داده شود، پس از شرين ساختن باعسل، صبح، چاشت شام برای رفع و آرامش سرفه های آسم و نفس تنگی، نوشيده شود.

معالجه آنژين توسط اسطوخودوس:
2 الی 5 گرام اسطوخودوس را در يك ليتر آب جوش انداخته 10الی 15 دقيقه گذاشته شود كه دم بخورد. بعد روزانه سه پیاله برای رفع درد های گلو، آنژين، و رم حنجره، گرفتگی صدا و ورم تا نسلها نوشيده شود.

درمان اختلالات عصبی اسطوخودوس:
ده گرام گل اسطوخودوس بداخل يك ليتر آب جوش (20) دقيقه دم داده شود بعد از صافی با عسل شیرين گردد. هرگاه ازين محلول روزانه دو پياله چاشت و شام خورده شود، برای عصبانیت مؤثر و هم خواب عميق می آورد.

درمان ترشحات سفيد خانمها با اسطوخودوس:
15 گرام گل اسطوخودوس در يك ليتر آب جوش انداخته، دم داده و صاف شود، و توسط انژكسيون مخصوص شستشو گردد.
هرگاه اين عمليه صبح و شام اجرا گردد، ترشحات قطع خواهد شد.

معالجه سرگيچی با اسطوخودوس:
نوشيدن دم كرده 2 الی 5 گرم گل اسطوخودوس برای رفع سرگیجی گلو دردی، آنژين، ورم حنجره، گرفتگی صدا مفيد ثابت ميگردد.
معالجه سياه سرفه با اسطوخودوس:
نوشيدن يك الی يك ونيم گرم گل خشك اسطوخودوس روزانه سه پیاله برای رفع سياه سرفه مفيد ثابت ميگردد.